Complementaire zorg bij preoperatieve voorbereiding

04 Jun, 2025

Door: Imca Cohen

Mevrouw S., 42 jaar, zonder voorgeschiedenis of medicatie, onderging een operatie voor een femurfractuur. Tijdens en na de ingreep bleef ze bloeden. Laboratoriumonderzoek toonde een stollingsstoornis met deficiënties van meerdere stollingsfactoren, ondanks een negatieve test op bloedverdunners. Niemand begreep de oorzaak, totdat een diëtiste ontdekte dat ze jarenlang uitsluitend gepureerde patat at. Ondanks suppletie en behandeling kreeg ze een ernstige wondinfectie, sepsis en meervoudig orgaanfalen. Ze belandde op de intensive care en overleed. Een tragische afloop door extreme voedingstekorten. De casus illustreert dat preoperatieve zorg essentieel is, waarbij complementaire zorgverleners kunnen bijdragen aan psychische weerbaarheid en een optimale voedingsstatus.

Voedingsgewoontes kwamen tijdens mijn opleiding zelden aan bod en preoperatief werd er niet standaard naar gevraagd. Bovenstaande casus betrof een extreme situatie, die mij heeft doen nadenken over de invloed van voeding op gezondheid.

Begeleiding tijdens een operatie
Het vakgebied van de anesthesioloog behoort tot de ‘ondersteuners’ en bestaat uit begeleiding door een operatie heen, door het geven van anesthetica, ‘bewustzijnsbedwelmers’, zoals propofol (intraveneus) of gasvormige inhalatieanesthetica, sterke pijnstillers (bijvoorbeeld sufentanil) en zo nodig spierverslappers. Daarnaast maken anesthesiologen gebruik van stressreducerende en hart- en longondersteunende middelen. Niet alleen een chirurgische ingreep, maar ook anesthesie heeft invloed op het immuunsysteem, de stolling, het autonome zenuwstelsel en de wondgenezing.

Bij een preoperatief consult bij de anesthesioloog wordt de gezondheidssituatie van een patiënt in kaart gebracht. Er wordt gekeken naar comorbiditeiten, het medicijngebruik en de voorgeschiedenis. Om de kans op onder andere cardiale complicaties in te schatten volgt hieruit een ASA-classificatie (zie tabel 1). Bij het geven van een advies wordt tevens rekening gehouden met de soort operatie: laag, middel of hoog risico ingreep (zie tabel 2). Leefstijladviezen over slaap, emotionele gezondheid, bewegen en voeding komen, ondanks bestaande voedingsrichtlijnen preoperatieve zorg, niet standaard aan bod. Net zomin als voedingsgewoontes of supplementadviezen. Wel wordt rekening gehouden met de voedingsstatus van oncologische patiënten. Tijdens het consult wordt soms aandacht besteed aan angst voor de operatie en postoperatieve misselijkheid en pijn. In overleg met de patiënt kan een sedativum zoals seresta afgesproken.

Lees het gehele artikel vanaf pagina 10 in OrthoFyto 3/25.

Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.

Bronvermelding:
1. Ang-Lee M, Moss J, Yuan C. Herbal medicines and perioperative care. Jama, July 11, 2001, vol 286, no 2.
2. Garretsen M, Melis G, Richir M. Perioperatieve Voeding. NTVG 2006 16 dec;150(50).
3. Heil T, Maas H. Prehabilitatie voorafgaand aan ieder operatie? NTVG 2022; 166:D7142.
4. Molenaar C, van Rooijen S, Fokkenrood H. Prehabilitation versus no prehabilitation to improve functional capacity, reduce postoperative complications and improve quality of life in colorectal cancer surgery. Cochrane database syst rev. 2022: May 19;5(5):CD013259.
5. Clifford K, Woodfield J, Tait W. Association of preoperative High Intensity Interval Training with cardiorespiratory fitness and postoperative outcomes among adults undergoing major abdominal surgery. Jama Network open 2023 Jun 30;6(6):e232052.
6. Tsuchiya T, Kurihara S. Cystine and Theanine as stress- reducing amino acids-perioperative use for early recovery after surgical stress. Nutrients 2022;14:129.
7. Chowdhury A, Adiamah A, Kushairi A. Perioperative probiotics or synbiotics in adults undergoing elective abdominal surgery, A systemic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Annals of surgery 2020;271(6):1036-1047.
8. Kotzampassi K. Why give my surgical patients probiotics. Nutrients 2022Oct 19;14(20):4389.
9. Stobbe A, de Klerk E, van Wilpe R. Study protocol of the Princess trial- Preoperative Intermitted fasting versus Carbohydrate loading to reduce Insulin Resistance versus standard of care in orthopaedic patients: a randomized controlled trial. British Medical Journal open, trial reg nr NCT05760339.
10. Busch M. ‘Gezonde Verbeelding’, geleide visualisaties rondom operaties, 2008, Van Praag instituut, downloaden via: www.vanpraaginstituut.nl