Conserveermiddelen ongunstig voor microbioom

15 May, 2025

Onderzoekers wilden weten of gewone conserveermiddelen in de voeding – net als antibiotica – invloed kunnen hebben op de darmbacteriën en zo ons gewicht en onze stofwisseling kunnen veranderen. Antibiotica staan erom bekend dat ze, met name bij mannen, op jonge leeftijd het risico op overgewicht kunnen verhogen. Maar ook conserveermiddelen hebben een antimicrobiële werking en zouden dus een vergelijkbaar effect kunnen hebben.

In het onderzoek werden negen veelgebruikte conserveermiddelen getest, waaronder azijnzuur, BHA, EDTA en natriumsulfiet. Eerst keken de onderzoekers in het laboratorium of deze stoffen de groei van belangrijke darmbacteriën beïnvloedden. Daarna testten ze de effecten in darmbacterie-gemeenschappen uit menselijke ontlasting. Tot slot gaven ze muizen een week lang een dieet met hoeveelheden conserveermiddelen die vergelijkbaar zijn met wat mensen via voeding binnenkrijgen. Ampicilline (een antibioticum) werd gebruikt als controlegroep.

De resultaten lieten zien dat vrijwel alle conserveermiddelen de darmbacteriën kunnen verstoren – ieder op een andere manier. Vooral BHA en EDTA hadden een sterk remmende werking op de groei van bacteriën. In een vervolgexperiment kregen zwangere muizen en hun jongen langdurig EDTA of een lage dosis ampicilline. Bij vrouwelijke muizen leidde dit tot een lagere energieopname uit voeding en minder vetopslag, ondanks dat ze evenveel aten als andere muizen. Ze hadden ook minder acetaat (een korteketen vetzuur). Vrouwelijke muizen met antibiotica hadden ook een lagere energieopname en minder vetopslag en daarnaast een groter brein en een kleinere lever. Bij mannetjesmuizen had EDTA geen effect, terwijl antibiotica juist zorgden voor veel meer vetopslag.

Het onderzoek laat zien dat veelgebruikte conserveermiddelen de samenstelling van het microbioom kunnen veranderen en zo ook invloed hebben op onze stofwisseling en vetopslag. Dit gebeurt mogelijk al vanaf de zwangerschap. De effecten zijn bovendien anders bij mannen dan vrouwen. Hoewel conserveermiddelen officieel als veilig worden beschouwd, kunnen ze dus toch gevolgen hebben voor de gezondheid via hun invloed op het darmmicrobioom.

Bronvermelding:
Schell, L. D., Chadaideh, K. S., Allen-Blevins, C. R., Venable, E. M., & Carmody, R. N. (2025). Dietary preservatives alter the gut microbiota in vitro and in vivo with sex-specific consequences for host metabolic development in a mouse model. The American Journal of Clinical Nutrition.