Echte lavendel bij stress- en angstgevoelens
15 Oct, 2025
Door Geert Verhelst
Ter ondersteuning van een gezonde levensstijl en een onbewerkte, gevarieerde voeding, kan er bij stressgevoelens, zenuwachtigheid en rusteloosheid met de gepaste kruiden vaak succes geboekt worden. Samen met onder meer saffraan, valeriaan, passiebloem en citroenmelisse, behoort echte lavendel hierbij tot de toppers. Deze aromatische plant met haar karakteristieke geur kan zowel fytotherapeutisch als aromatherapeutisch ingezet worden en is ook te overwegen bij angst.
Echte lavendel (Lavandula angustifolia) is inheems in het middengebergte van het westelijke Middellandse Zeegebied, Noord-Italië en de Balkan, maar is tegenwoordig een wereldwijd verspreide sierplant en wordt op grote schaal geteeld voor de parfum- en cosmetica-industrie, alsook voor de aromatherapie. Deze groenblijvende halfheester (40 à 60 cm) vertoont in dichte bosjes groeiende, rechte en viltige takjes. Die dragen smalle, wollig behaarde en asgroene blaadjes (3 à 4 cm) met een iets omgekrulde rand. Echte lavendel bloeit met in eindstandige schijnaren geplaatste, kleine blauw violette buisvormige bloempjes met veel nuances qua kleur. Die verspreiden een delicieuze, warme en harmonieuze geur die als zoet en kruidig wordt omschreven.
Traditioneel gebruik
Initieel in de oudheid aangewend als ontsmettings-, reinigings- en deodoriserend middel, groeide lavendel in de volksgeneeskunde uit tot een breed inzetbaar kruid, dat onder meer zorgde voor ‘vertroosting van de hersenen’ bij zenuwachtigheid, onrust, angst, melancholie en hoofdpijn. De toepassingen ervan namen nog toe zodra men er door stoomdestillatie een essentiële olie aan kon onttrekken, die de meest veelzijdige olie in de aromatherapie is geworden.
Inwerking op zenuwstelsel
Hoe echte lavendel inwerkt op het centrale zenuwstelsel, berust op meerdere elementen. Vooral de componenten linalool en linalylacetaat verhogen de activiteit van de rustgevende neurotransmitter GABA (gamma-aminoboterzuur) door de binding daarvan op de GABA-A-receptoren te bevorderen.1 Ook het effect van de rustgevende en opbeurende neurotransmitter serotonine wordt geaccentueerd: door de binding daarvan op de 5-HT1A-receptoren te bevorderen en mogelijk ook door direct deze receptor te stimuleren.2 Verder moduleert linalool ook de spanningsafhankelijke calciumkanalen van zenuwcellen, waardoor de afgifte van prikkelende neurotransmitters in bepaalde hersengebieden wordt verminderd, vooral van glutamaat.3 Daarbij komt nog dat lavendel in het autonome zenuwstelsel het parasympatisch zenuwstelsel versterkt ten opzichte van orthosympatische, wat rustgevend werkt met minder onrust, hartkloppingen en angstgevoelens en gemeten wordt door een cortisolafname in het speeksel. Ten slotte verminderen de terpenen en de flavonoïden in lavendel neuroinflammatie of de ontsteking in het hersenweefsel.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 29 in OrthoFyto 5/25.
Wilt u het gehele artikel als pdf-bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. Milanos S, Elsharif SA, Janzen D, Buettner A, Villmann C. Metabolic Products of Linalool and Modulation of GABAA Receptors. Front Chem. 2017 Jun 21;5:46.
2. de Sousa DP, de Almeida Soares Hocayen P, Andrade LN, Andreatini R. A Systematic Review of the Anxiolytic-Like Effects of Essential Oils in Animal Models. Molecules 2015; Oct 14;20(10):18620-60.
3. Schuwald AM, Nöldner M, Wilmes T, Klugbauer N, Leuner K, et al. Lavender oil-potent anxiolytic properties via modulating voltage dependent calcium channels. PLoS One. 2013 Apr 29;8(4):e59998.
4. Perry R, Terry R, Watson LK, Ernst E. Is lavender an anxiolytic drug? A systematic review of randomised clinical trials. Phytomedicine. 2012 Jun 15;19(8-9):825-35.
5. Donelli D, Antonelli M, Bellinazzi C, Gensini GF, Firenzuoli F. Effects of lavender on anxiety: A systematic review and meta-analysis. Phytomedicine. 2019 Dec;65:153099.
6. Sayed AM, Morsy S, Tawfik GM, Naveed S, Minh-Duc NT, et al. The best route of administration of lavender for anxiety: a systematic review and network meta-analysis. Gen Hosp Psychiatry. 2020 May-Jun;64:33-40.
7. Kim M, Nam ES, Lee Y, Kang HJ. Effects of Lavender on Anxiety, Depression, and Physiological Parameters: Systematic Review and Meta-Analysis. Asian Nurs Res (Korean Soc Nurs Sci). 2021 Dec;15(5):279-290.
8. Stanley PF, Wan LF, Karim RA. A Randomized Prospective Placebo-Controlled Study of the Effects of Lavender Aromatherapy on Preoperative Anxiety in Cataract Surgery Patients. J Perianesth Nurs. 2020 Aug;35(4):403-406.
9. Trambert R, Kowalski MO, Wu B, Mehta N, Friedman P. A Randomized Controlled Trial Provides Evidence to Support Aromatherapy to Minimize Anxiety in Women Undergoing Breast Biopsy. Worldviews Evid Based Nurs. 2017 Oct;14(5):394-402.
10. Eslami J, Ebrahimi A, Hosseinkhani A, Khazaei Z & Darvishi I. The effect of aromatherapy using Lavender (Lavandula angustifolia Miller) and Citrus aurantium L. extracts to treat anxiety of patients undergoing laparoscopic cholecystectomy: A randomized clinical trial in Iran. Biomedical Research and Therapy 2018;5(3):2096-2110.
11. Karimzadeh Z, Azizzadeh Forouzi M, Rahiminezhad E, Ahmadinejad M, Dehghan M. The Effects of Lavender and Citrus aurantium on Anxiety and Agitation of the Conscious Patients in Intensive Care Units: A Parallel Randomized Placebo-Controlled Trial. Biomed Res Int. 2021 Jun 15;2021:5565956.
12. Farshbaf-Khalili A, Kamalifard M, Namadian M. Comparison of the effect of lavender and bitter orange on anxiety in postmenopausal women: A triple-blind, randomized, controlled clinical trial. Complement Ther Clin Pract. 2018 May;31:132-138.
13. Razavian H, Mazaheri M, Shiri A. Effect of Lavender Oral Drops in Reducing Dental Anxiety Among Patients Requiring Endodontic Treatment: A Randomised Clinical Trial. Eur Endod J. 2025 Jan;10(1):66-72.
14. Bazrafshan MR, Jokar M, Shokrpour N, Delam H. The effect of lavender herbal tea on the anxiety and depression of the elderly: A randomized clinical trial. Complement Ther Med. 2020 May;50:102393.
15. Dold M, Bartova L, Volz HP, Seifritz E, Möller HJ, et al. Efficacy of Silexan in patients with anxiety disorders: a meta-analysis of randomized, placebo-controlled trials. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci. 2023 Oct;273(7):1615-1628.