Zoete venkel, veelzijdig ontkrampend
29 Nov, 2023
Door: Geert Verhelst
In de natuur bestaan er een aantal pleiotrope kruiden die u bij een hele waaier van aandoeningen succesvol kunt inzetten. Eén daarvan is zoete venkel, waarvan de aromatische zaden vooral de reputatie genieten dat ze ontkrampend werken op de spijsverteringsorganen, galwegen, baarmoeder, luchtwegen en blaas. Reken daarbij nog ontstekingsremmende, spijsverteringsbevorderende, hormoonregelende en zogdrijvende eigenschappen, en u weet dat zoete venkel een breed inzetbaar kruid is.
Zoete venkel (Foeniculum vulgare var. dulce), in het wild aangetroffen rond de Middellandse Zee en op de droge hellingen van Zuid-Europa, is vooral een cultuurplant. De overblijvende plant kan tot 2 meter groot worden en vertoont een blauwgroene, sterk vertakte, holle stengel. Kenmerkend zijn de fijngevederde, groene tot diepblauwgroene bladeren, verdeeld in lange draadvormige slippen. De bladscheden kunnen aan de basis verdikt zijn en kunt u als knolvenkel eten. Venkel bloeit met schermen van kleine, geelgroene bloemen, geplaatst op 10 tot 40 ongelijke stralen. De grijsbruine vruchten zijn eironde, dubbele splitvruchten met 5 overlangse ribben. We gebruiken bij voorkeur de anijsachtige en zoete zaden. Bittere venkelzaden, waarvan de essentiële olie potentieel toxische componenten bevat, gebruiken we minder.
Traditioneel werd venkel ingezet voor heel wat klachten, waaronder spijsverteringsklachten, luchtwegaandoeningen en menstruatieproblemen. Een spasmolytische of ontkrampende werking stond daarbij centraal. Maar ook de invloed op het hormonaal systeem, met een toename van de melksecretie als gevolg, en de slijmverdrijvende eigenschappen waren bekend. Zoete venkel dankt zijn werking in de eerste plaats aan de essentiële olie met als hoofdcomponent trans-anethol. Ook de bioflavonoïden, vooral derivaten van quercetine (waaronder rutine) en kaempferol, en de fyto-oestrogene componenten dianethol, dianisoïde en fotoanethol, bepalen de werking.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 29 in OrthoFyto 6/23.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. Rauf A, Akram M, Semwal P, Mujawah AAH, Muhammad N, Riaz Z, Munir N, Piotrovsky D, Vdovina I, Bouyahya A, Adetunji CO, Shariati MA, Almarhoon ZM, Mabkhot YN, Khan H. Antispasmodic Potential of Medicinal Plants: A Comprehensive Review. Oxid Med Cell Longev. 2021 Nov 11;2021:4889719.
2. Badgujar SB, Patel VV, Bandivdekar AH. Foeniculum vulgare Mill: a review of its botany, phytochemistry, pharmacology, contemporary application, and toxicology. Biomed Res Int. 2014;2014:842674.
3. Drugs and Lactation Database (LactMed®) [Internet]. Bethesda (MD): National Institute of Child Health and Human Development; 2006–. Fennel. 2023 Mar 15.
4. Rafieian F, Amani R, Rezaei A, Karaça AC, Jafari SM. Exploring fennel (Foeniculum vulgare): Composition, functional properties, potential health benefits, and safety. Crit Rev Food Sci Nutr. 2023 Feb 19:1-18.
5. Portincasa P, Bonfrate L, Scribano ML, Kohn A, Caporaso N, Festi D, Campanale MC, Di Rienzo T, Guarino M, Taddia M, Fogli MV, Grimaldi M, Gasbarrini A. Curcumin and Fennel Essential Oil Improve Symptoms and Quality of Life in Patients with Irritable Bowel Syndrome. J Gastrointestin Liver Dis. 2016 Jun;25(2):151-7.
6. Ostad S., Soodi M., Shariffzadeh M., Khorshidi N., Marzban H. The effect of fennel essential oil on uterine contraction as a model for dysmenorrhea, pharmacology and toxicology study. Journal of Ethnopharmacology. 2001;76(3):299–304.
7. Lee, H. W., Ang, L., Lee, M. S., Alimoradi, Z., & Kim, E. (2020). Fennel for Reducing Pain in Primary Dysmenorrhea: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Nutrients, 12(11), 3438.
8. Mahboubi M. Foeniculum vulgare as Valuable Plant in Management of Women's Health. J Menopausal Med. 2019 Apr;25(1):1-14.
9. Lee HW, Ang L, Kim E, Lee MS. Fennel (Foeniculum vulgare Miller) for the management of menopausal women's health: A systematic review and meta-analysis. Complement Ther Clin Pract. 2021 May;43:101360.
10. Boskabady M., Khatami A., Nazari A. Possible mechanism (s) for relaxant effects of Foeniculum vulgare on guinea pig tracheal chains. Die Pharmazie-An International Journal of Pharmaceutical Sciences. 2004;59:561–564.