Fytotherapie bij stressgerelateerde schildklierproblematiek
15 Oct, 2025
Door Sarah Roozendaal
De schildklier, gepositioneerd tussen ons hoofd en ons hart, symboliseert op energetisch niveau de essentie van wie wij zijn. In de ayurveda wordt de keelchakra gezien als het centrum van onze communicatievaardigheden, creativiteit en zelfexpressie. Het is in dit licht niet verrassend dat we ons mentaal anders voelen wanneer de schildklier uit balans raakt. In onze wereld worden we heden ten dage continue geconfronteerd met stress van psychologische, sociale, ecologische of andere aard. Onderzoeken hebben aangetoond dat er een verband is tussen een verhoogd cortisol door stress en de ontwikkeling van schildklierklachten. De inzet van fytotherapeutica zou hier kunnen ondersteunen.
Bij de regulatie van onze stressrespons spelen drie lichaamssystemen een rol: het endocriene systeem, het centrale zenuwstelsel en het immuunsysteem. Wanneer een (fysieke of mentaal-emotionele) stressor de homeostase verstoort, reageren deze systemen met een adaptieve respons die het lichaam aan de invloed van die stressor aanpast. Een significante rol in de stressrespons is weggelegd voor de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as (HPA-as). In opdracht van de hypothalamus, produceert de hypofyse hormonen voor verschillende perifere organen zoals de gonaden (HPG-as) en de schildklier (HPT-as). Er is sprake van een negatief feedback systeem, waarbij de perifere organen worden gestimuleerd of geïnhibeerd door circulerende hypofyse-hormonen. Hoe complex de interactie tussen de verschillende assen is, is een doorlopend onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. Maar fundamenteel is het inzicht dat doorlopende activering van de HPA-as door chronische stress tot disfunctie in de andere lichaamssystemen kan leiden en dat één van deze assen niet op zichzelf behandeld kan worden.1
Functies van de HPT-as
De HPT-as reguleert de circulatie van een normaal niveau van schildklierhormonen door het lichaam. Zijn voornaamste functie is de aansturing van het basaal metabolisme. De invloed van deze kleine klier reikt echter veel verder, van de voortplanting en breinontwikkeling tot slaapritme en darmperistaltiek. Onder invloed van TRH (Thyrotropin-releasing hormone) uit de hypothalamus, geeft de hypofyse TSH af. Na dit signaal produceert de schildklier de hormonen T4 (thyroxine) en in mindere mate T3 (trijodothyronine) en geeft deze aan het bloed af waar de hormonen aan eiwitten binden. Een kleine hoeveelheid van ongebonden ‘vrij’ T4 blijft in de bloedbaan en wordt in de weefsels omgezet in actief T3 met behulp van deiodinase enzymen.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 32 in OrthoFyto 5/25.
Wilt u het gehele artikel als pdf-bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding
1. Feldt-Rasmussen U, Effraimidis G, Klose M. The hypothalamus-pituitary-thyroid (HPT)-axis and its role in physiology and pathophysiology of other hypothalamus-pituitary functions. Molecular and Cellular Endocrinology 2021;25:111173.
2. Phenekos C, Vryonidou A, Gritzapis A, Baxevanis C, et al. Th1 and Th2 serum cytokine profiles characterize patients with Hashimoto’s thyroiditis (Th1) and Graves’ disease (Th2). Neuroimmunomodulation 2004;11(4):209-213.
3. Nadolnik L. Stress and the thyroid gland. Biochemistry (Moscow) Supplement Series B: Biomed Khim. 2010 Jul-Aug;56(4):443-56.
4. Winston, D. (2007). Adaptogens. Herbs for strength, stamina and stress relief. Healing Arts Press, Rochester Vermont.
5. Panossian A, Wikman G. Effects of Adaptogens on the Central Nervous System and the Molecular Mechanisms Associated with Their Stress—Protective Activity. Pharmaceuticals 2010 Jan 19;3(1):188–224.
6. Bone K. (2021). Functional herbal therapy. A modern paradigm for clinicians. Aeon Books, London.
7. Mills S & Bone K. (2000). Principles and Practice of Phytotherapy. Modern herbal medicine. Churcill Livingstone, London.
8. Shokri Z, Khoshbin M, Koohpayeh A, Abbasi N, Bahmani F et al. Thyroid diseases: Pathophysiology and new hopes in treatment with medicinal plants and natural antioxidants. Int. journal of green pharmacy. 2018 July-Sep; 12 (3).
9. Yarnell E, Abascal K. Botanical medicine for thyroid regulation. Alternative and Complementary therapies 2006;12(3):107-112.
10. James, M. Is stress affecting your thyroid? via www.womenshealthnetwork.com/adrenal-fatigue-and-stress/is-stress-affecting-your-thyroid geraadpleegd op 23-09-2025