Gymnema, de suikervernietiger
06 Oct, 2022
Door Geert Verhelst
De aanpak van overgewicht bij de bevolking en de preventie of een betere controle van de daaraan verbonden diabetes type 2; het zijn twee grote uitdagingen voor de hedendaagse therapeut en arts. Een plant die hierbij op beide terreinen nuttig kan zijn, is gymnema: vooreerst lijkt ze zowel de drang naar suiker als de opname van glucose te beperken en daarnaast ondersteunt ze de insulineproductie van de pancreas.
Al meer dan 2000 jaar wordt in de Ayurveda Gymnema sylvestre (Gymnema) als traditionele kruidenremedie ingezet en dit in hoofdzaak bij ‘honingurine’, zoals diabetes daar in de volksmond werd genoemd. Het betreft een in de (sub)tropische wouden van Centraal- en Zuidoost-Azië voorkomende grote en houtige klimplant, die tegenwoordig ook wordt geteeld in Afrika en Australië. Gymnema bloeit met gele schermen van belvormige bloemen, maar het zijn de ovale of eivormige, aan beide zijden behaarde bladeren, die therapeutisch worden gebruikt. Die hebben een bittere smaak en veroorzaken een tijdelijk verlies van de mogelijkheid om zoet waar te nemen, waardoor gymnema ook ‘gurmur’ of ‘suikervernietiger’ wordt genoemd.
Haar antidiabetische werking heeft gymnema in de eerste plaats te danken aan een uitgebreide groep van triterpeen- en oleanaan-saponinen, met als belangrijkste componenten gymnemazuren en aanverwante verbindingen, alsook aan het polypeptide gurmarine. Wellicht is het belangrijkste mechanisme hierbij dat de gymnemazuren in de pancreas de bij diabetes ‘uitgeputte’ bètacellen in een bepaalde mate regenereren of herstellen, waardoor ze weer meer van het bloedsuikerverlagend hormoon insuline gaan afscheiden.1 Meerdere onderzoekers bevestigen dat en suggereren ook dat de afscheiding van insuline door de bètacellen verhoogd wordt omdat de saponinen of zeepstoffen de celmembranen van de bètacellen meer permeabel maken voor insuline.2 Beide mechanismen kunnen dan ook leiden tot een navenante daling van de bloedglucosespiegel.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 31 in OrthoFyto 5/22.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding
1. Ahmed A. B., Rao A., Rao M. (2010). In vitro callus and in vivo leaf extract of Gymnema sylvestre stimulate β-cells regeneration and anti-diabetic activity in Wistar rats. Phytomedicine 17 (13), 1033–1039. 10.1016/j.phymed.2010.03.019.
2. Aralelimath V. R., Bhise S. B. (2012). Anti-diabetic effects of Gymnema sylvestre extract on streptozotocin induced diabetic rats and possible b-cell protective and regenerative evaluations. Dig. J. Nanomater. Bios. 7 (1), 135–142.
3. Gaytán Martínez LA, Sánchez-Ruiz LA, Zuñiga LY, González-Ortiz M, Martínez-Abundis E. Effect of Gymnema sylvestre Administration on Glycemic Control, Insulin Secretion, and Insulin Sensitivity in Patients with Impaired Glucose Tolerance. J Med Food. 2021 Jan;24(1):28-32.
4. Malhotra A, Noakes T, Phinney S. It is time to bust the myth of physical inactivity and obesity: you cannot outrun a bad diet. British Journal of Sports Medicine, 15.
5. Gent JF, Hettinger TP, Frank ME, Marks LE. Taste confusions following gymnemic acid rinse. Chemical Senses. 1999;24(4):393–403.
6. Arai K, Ishima R, Morikawa S, et al. Three-dimensional structure of gurmarin, a sweet taste-suppressing polypeptide. Journal of Biomolecular NMR. 1995;5(3):297–305.
7. Kashima H, Eguchi K, Miyamoto K, Fujimoto M, Endo MY, Aso-Someya N, Kobayashi T, Hayashi N, Fukuba Y. Suppression of Oral Sweet Taste Sensation with Gymnema sylvestre Affects Postprandial Gastrointestinal Blood Flow and Gastric Emptying in Humans. Chem Senses. 2017 May 1;42(4):295-302. doi: 10.1093/chemse/bjw126.
8. Sahu N., Mahato S. B., Sarkar S. K., Poddar G. (1996). Triterpenoid saponis from Gymnema sylvestre. Phytochem. 41, 1181–1185. 10.1016/0031-9422(95)00782-2.
9. Chen G., Guo M. (2017). Rapid Screening for α-Glucosidase Inhibitors from Gymnema sylvestre by Affinity Ultrafiltration–HPLC-MS. Front. Pharmacol. 8, 228. 10.3389/fphar.2017.00228.
10. Kumar S. N., Mani U. V., Mani I. (2010). An Open Label Study on the Supplementation of Gymnema sylvestre in Type 2 Diabetics. J. Die. Suppl. 7 (3), 273–282. 10.3109/19390211.2010.505901.
11. Li Y., Zheng M., Zhai X., Huang Y., Khalid A., Malik A., et al. (2015). Effect of Gymnema sylvestre, Citrullus colocynthis and Artemisia absinthium on blood glucose and lipid profile in diabetic human. Acta Pol. Pharm. 72, 981–985.
12. Baskaran K., Ahamath B. K., Shanmugasundaram K. R., Shanmugasundaram E. R. B. (1990). Antidiabetic effect of a leaf extract from Gymnema sylvestre in non-insulin-dependent diabetes mellitus patients. J. Ethnopharmacol. 30 (3), 295–305. 10.1016/0378-8741(90)90108-6.
13. Shanmugasundaram E., Rajeswari G., Baskaran K., Kumar B., Shanmugasundaram K., Ahmath B. (1990. b). Use of Gymnema sylvestre leaf extract in the control of blood glucose in insulin-dependent diabetes mellitus. J. Ethnopharmacol. 30 (3), 281–294. 10.1016/0378-8741(90)90107-5.
14. Zuñiga, Laura & González-Ortiz, Manuel & Martínez-Abundis, Esperanza. (2017). Effect of Gymnema sylvestre Administration on Metabolic Syndrome, Insulin Sensitivity, and Insulin Secretion. Journal of Medicinal Food. 20. 10.1089/jmf.2017.0001.
15. Preuss HG, Garis RI, Bramble JD, Bagchi D, Bagchi M, Rao CV, Satyanarayana S. Efficacy of a novel calcium/potassium salt of (-)-hydroxycitric acid in weight control. Int J Clin Pharmacol Res. 2005;25(3):133-44.