Methylering en neurotransmitters: een cruciale connectie
09 Apr, 2025
Door Dirk Zoutewelle
Methylering is een biochemisch proces dat fundamenteel is voor het functioneren van zo ongeveer alle cellen in het lichaam. Het proces vervult namelijk een centrale rol in talloze fysiologische processen, van cellulaire energieproductie en genexpressie tot neurotransmitterwerking. Hierdoor zijn de eenvoudige methylgroep-moleculen net zo belangrijk voor het lichaam als water en zuurstof. Zwavelrijke voedingsmiddelen zijn de basis om de methylering op een goed functionerend niveau te houden of te krijgen. Interventies die de methylatiegraad verhogen, mits voldoende gedoseerd, kunnen in slechts enkele weken al een significant positief effect geven op gedrag, stemming, denkvermogen en perceptie.
DNA-methylering betreft de toevoeging van methylgroepen aan DNA-moleculen, meestal op cytosinebasen in CpG-dinucleotiden. Deze modificatie kan genexpressie onderdrukken door te voorkomen dat transcriptiefactoren toegang krijgen tot het DNA. In het zenuwstelsel reguleert DNA-methylering dynamisch de genexpressie, wat invloed heeft op de ontwikkeling van neurale stamcellen, de hersenontwikkeling en de neurale functie. Verstoringen in deze methyleringspatronen kunnen bijdragen aan neurologische en psychiatrische stoornissen.
De methyleringscyclus en psychische gezondheid
Psychiatrische aandoeningen worden vaak behandeld met medicijnen die neurotransmitters zoals dopamine, serotonine en noradrenaline beïnvloeden. Ondanks de beschikbaarheid van meerdere generaties psychofarmaca, blijft de effectiviteit beperkt en zijn terugvalpercentages hoog. Dit wijst op andere onderliggende ziekteprocessen. Genetische en moleculaire studies tonen aan dat honderden genen en processen zoals DNA-methylering, transcriptie en splicing een rol spelen in psychiatrische stoornissen.1
Methyleringsprocessen beïnvloeden neurotransmittersystemen door de expressie te moduleren van genen die betrokken zijn bij de synthese, afgifte en receptorfunctie van neurotransmitters. Zo kan DNA-methylering niet alleen de productie van neurotransmitters zoals glutamaat en gamma-aminoboterzuur (GABA) beïnvloeden, maar ook regulatie van dopamine- en serotoninepaden en hun betrokken receptoren. Onregelmatige methylering kan daardoor de niveaus van neurotransmitters beïnvloeden, wat zich kan uiten in verschillende mentale gezondheidsklachten, waaronder angst en depressie.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 16 in OrthoFyto 2/25.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. Blokhin IO. Molecular mechanisms of psychiatric diseases. Neurobiol Dis. 2020;8:343.
2. Stover PJ. Physiology of folate and vitamin B12 in health and disease. Nutrition Reviews 2004;62(6 Pt 2):S3-S12.
3. Papakostas GI. Evidence for S-adenosyl-L-methionine (SAM-e) for the treatment of major depressive disorder. Journal of Clinical Psychiatry 2009;70(5):18-22.
4. Gupta S, Sharma B & Mishra A. Neuroprotective role of GABA in neurological disorders. Indian Journal of Physiology and Pharmacology 2016;60(2):115-122.
5. Young SN. How to increase serotonin in the human brain without drugs. Journal of Psychiatry & Neuroscience 2007;32(6):394-399.
6. Miller AL. The methylation, neurotransmitter, and antioxidant connections between folate and depression. Alternative Medicine Review 2012;13(3):216-226.
7. Moustafa A. Homocysteine levels in schizophrenia and affective disorders-focus on cognition. Front Behav Neurosci 2014;8:343.
8. Fan N. Homocysteine levels in first-episode patients with psychiatric disorders. Front Psychiatry 2024;15:1380900.
9. Green MJ. Catechol-O-methyltransferase (COMT) genotype moderates the effects of childhood trauma on cognition and symptoms in schizophrenia. J Psychiatr Res 2014;49:43-50.
10. Hosák L. Role of the COMT gene Val158Met polymorphism in mental disorders: a review. Eur Psychiatry 2007;(5):276-81.
11. Peerbooms O. Evidence that interactive effects of COMT and MTHFR moderate psychotic response to environmental stress. Acta Psychiatr Scand 2012;125(3):247-56.
12. Bekdash RA. Epigenetics, nutrition, and the brain: Improving mental health through diet. International journal of molecular sciences 2024;25(7):4036.