Ondergemethyleerde depressie
15 Apr, 2025
Door Angèlique De Beule
In 1990 ontdekten de wetenschappers Carl Pfeiffer en DR William J. Walsh dat de epigenetica - verhouding van acetylatie/methylatie – bepalend is voor onze fysieke en mentale gezondheid. In het boek ‘Nutrient power’ wordt voor het eerst beschreven hoe psychiatrische aandoeningen, zoals psychose, depressie, schizofrenie en ADHD, het gevolg kunnen zijn van een verstoorde methylatiegraad.1
Methylatie en acetylatie
Epigenetica werd in 1942 geïntroduceerd door de Britse ontwikkelingsbioloog Conrad Waddington. Het is een onderzoeksdomein dat omkeerbare modificaties bestudeert die de genexpressie beïnvloeden zonder de DNA-code zelf te wijzigen. De tot nu toe meest besproken epigenetische modificaties – op DNA- en histonenniveau - zijn methylatie en acetylatie. Acetylatie (COCH3) trekt chromatine open, wat de transcriptie en genexpressie bevordert, terwijl methylering (CH3) de DNA-structuur compacter maakt, wat de transcriptie en de genexpressie onderdrukt.1,2
Zowel methyl- als acetylgroepen zijn essentieel voor een goede neurotransmitterwerking. Wanneer het histonen-acetyleringsproces domineert, verhoogt de activiteit van de serotonineheropnamepompen. Dit resulteert in een verlaagde serotonineactiviteit ter hoogte van de synaptische spleet. Worden de histonen daarentegen meer gemethyleerd, dan komt de genexpressie van de neurotransmittertransporters onder druk te staan en nemen de serotonineconcentratie en-activiteit toe. Oftewel: nutriënten die histonenmethylatie bevorderen, treden op als natuurlijke SSRI’s (selectieve serotonine-heropnameremmers).1
Signalen van ondergemethyleerde depressie
In de praktijk stelde Dr William Walsh vast dat 38% van de mensen met een ondergemethyleerde depressie te kampen hadden, als gevolg een verhoogde neurotransmitterheropname. Gekenmerkt door een verlaagde hoeveel S-adenosylmethionine (SAMe) enerzijds en een verhoogd serumhistamine niveau (meer dan 70 ng/ml) anderzijds. Typische signalen hiervan zijn obsessief-compulsief gedrag, frequent hoofdpijn, gevoelig voor pollenallergie, competitieve en perfectionistische ingesteldheid, hoog libido, lage pijngrens, verslavingsgevoelig, veel speeksel- en tranenproductie, last van fobieën en geneigd zijn om de depressie te ontkennen. Bij het toedienen van SAMe treedt er een significante verbetering op, omdat de methylbalancering voor een verhoogde neurotransmitteractiviteit in de synaptische spleet zorgt en als natuurlijk antihistaminicum fungeert. Is er sprake van homocysteïneverhoging dan kan in synergie met SAMe de vitamine B6 (pyridoxaal-5-fosfaat) en serine ingezet worden. Daarnaast is het ook belangrijk om de methyl-/folaatverhouding in de gaten te houden. Te veel foliumzuur kan bijdragen tot een verhoogde genetische expressie van de serotoninetransporters. Anders gezegd: algemeen kon men vaststellen dat epi-nutriënten als folaat, vitamine B5, choline, DMAE, mangaan en koper het best vermeden konden worden bij mensen met ondergemethyleerde depressie.1-3
S-adenosylmethionine kan dus een uitkomst bieden voor mensen met ernstige depressie die niet reageren op de behandeling met SSRI’s. In het tijdschrift The American Journal of Psychiatry rapporteerden Papakostas et al. een klinische trial van drieënzeventig volwassenen met antidepressivaresistente depressie waarvan de helft - na zes weken onsuccesvolle SSRI-behandeling - tweemaal daags 800 mg SAMe ontvingen. De personen die SAMe kregen, lieten een opmerkelijk hogere klinische verbetering zien dan diegenen die een placebo kregen (36,1% tegenover 17,6%). In de SAMe-groep gingen ook aanzienlijk meer personen in remissie (25,8% tegenover 11,7%). SAMe-monotherapie is een effectieve, goed verdragen en veilige bijkomende therapie voor mensen die niet reageren op antidepressiva. De enige noemenswaardige bijwerking was dat de lichte stijging van de systolische bloeddruk in liggende houding.4,5
Bronvermelding
1. William J. Walsh – Boek: Nutrient Power - Heal Your Biochemistry and Heal Your Brain. (2014) – ISBN: 9781626361287
2. Tronick E & Hunter R. Waddington, Dynamic Systems, and Epigenetics. Frontiers in behavioral neuroscience 2016;10:107.
3. Peacock B, et al. Biomolecular aspects of depression: A retrospective analysis. Compr Psychiatry. 2017 Feb:73:168-180.
4. Papakostas GI, Mischoulon D, Shyu I, Alpert JE, Fava M. S-Adenosyl methionine (SAMe) augmentation of serotonin reuptake inhibitors for antidepressant nonresponders with major depressive disorder: a double-blind, randomized clinical trial. Am J Psychiatry 2010; 167:942–948.
5. Baden K, McClain H. et al. S-Adenosylmethionine (SAMe) for Central Nervous System Health: A Systematic Review. Nutrients 2024;16(18):3148.