Rol voor ijzer bij insulineresistentie

16 Apr, 2025

IJzer speelt een belangrijke rol in de insulinesignalering. Er blijkt een duidelijke relatie te zijn tussen de ijzerstofwisseling en insulineresistentie (IR) bij kinderen en adolescenten met obesitas. Kinderobesitas is wereldwijd sterk toegenomen en wordt geassocieerd met diverse metabole, inflammatoire en systemische complicaties. Ongeveer 75 procent van de kinderen met obesitas blijft ook als volwassene obees, wat de kans op hart- en vaatziekten vergroot. IJzertekort blijkt een veelvoorkomend probleem te zijn bij deze groep mensen.

Verschillende studies hebben aangetoond dat een ijzertekort vaker voorkomt bij kinderen met obesitas. Een meta-analyse van 42 studies vond een ijzertekort bij 20 procent van de kinderen met obesitas, vergeleken met 16 procent bij kinderen zonder obesitas. Een andere systematische review van 83 studies concludeerde tevens dat kinderen met overgewicht en obesitas een verhoogd risico hebben op ijzertekort. Waarschijnlijk komt dit door inflammatoire processen die de ijzeropname beïnvloeden. Het ijzertekort bij kinderen ontstaat niet door inname van te weinig ijzerrijke voeding. Onderzoek laat namelijk zien dat de ijzerinname vergelijkbaar of zelfs hoger is bij kinderen met obesitas dan bij kinderen met een normaal gewicht.
IJzermarkers, zoals ferritine en transferrine, zijn ook in verband gebracht met IR. Studies bij adolescenten laten zien dat verhoogde ferritinewaarden samengaan met een hogere HOMA-IR, een maat voor insulineresistentie. De relatie tussen ijzer en insulineresistentie is echter complex en bidirectioneel: een te hoge ijzeropslag kan oxidatieve stress en inflammatie veroorzaken, wat IR bevordert, terwijl ijzertekort ook kan bijdragen aan een verstoorde glucosestofwisseling.

Gezonde voeding en lichaamsbeweging hebben een positief effect op de ijzerstatus bij kinderen met obesitas. IJzersuppletie alleen blijkt minder effectief bij deze groep, mogelijk door een verhoogde hepcidineconcentratie die de ijzeropname remt. Gewichtsverlies via voedingseducatie en beweging kan ontsteking verminderen, de ijzerabsorptie verbeteren en uiteindelijk de ijzerstatus herstellen.

Bronvermelding:
Calcaterra, V., Cena, H., Bolpagni, F., Taranto, S., Vincenti, A., Madini, N., Diotti, M., Quatrale, A., & Zuccotti, G. (2025). The Interplay Between Iron Metabolism and Insulin Resistance: A Key Factor in Optimizing Obesity Management in Children and Adolescents. Nutrients, 17(7), 1211.