Pijnzorg rondom operaties, een niet-farmacologische aanpak
04 Jun, 2025
Door: Marion Giesberts
In Nederland worden ieder jaar ongeveer twee miljoen mensen geopereerd. Het is dus belangrijk om pijn goed en op tijd te herkennen en te behandelen, zodat ernstige pijn, chronische klachten en langdurig gebruik van pijnstillers zoveel mogelijk worden voorkomen. Het effectief aanpakken van postoperatieve pijn is niet alleen essentieel om de patiënt te helpen herstellen, maar ook om de bredere impact op de samenleving te beperken. In dit kader wordt steeds vaker de biopsychosociale benadering toegepast, die kijkt naar zowel de lichamelijke als de psychologische en sociale factoren die pijn beïnvloeden.
Veel mensen hebben na een operatie last van (ernstige) pijn. Wereldwijd blijkt dat ongeveer 75 procent van de mensen die geopereerd worden, last krijgt van hevige pijn in de eerste dagen na de ingreep.1 Bij een deel van hen – tussen de tien en vijftig procent – blijft de pijn zelfs maanden of jaren aanhouden.2 Ook raakt zes tot 35 procent langdurig afhankelijk van zware pijnstillers, zoals opioïden.3 Dit heeft grote gevolgen, zoals een langzamer herstel, langere ziekenhuisopnames en risico op verslaving.3 Deze problemen hebben niet alleen invloed op de gezondheid van patiënten, maar ook op hun dagelijks leven. Denk aan afname van werkvermogen, vermindering van maatschappelijke participatie en een toename van medische consumptie. Dit leidt tot hoge maatschappelijke kosten.4
Pijn is nooit alleen de optelsom van de gevolgen van weefselschade of zenuwschade, maar wordt eigenlijk altijd beïnvloed door bijvoorbeeld angst, stress, katastroferen, eerdere ervaringen en hoe de sociale omgeving erop reageert of ermee omgaat. Ernstige acute pijn, zenuwschade ten gevolge van de operatie, centrale ontstekingsreacties en eerdere pijnklachten zijn vervolgens weer risicofactoren voor het ontstaan van chronische pijn, en de eerdergenoemde factoren zoals beperkte sociale steun, beperkte gezondheidsvaardigheden en een lage sociaaleconomische status.5
Lees het gehele artikel vanaf pagina 20 in OrthoFyto 3/25.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. PAIN OUT RESEARCH GROUP JENA, et al. Status quo of pain‐related patient‐reported outcomes and perioperative pain management in 10,415 patients from 10 countries: Analysis of registry data. European Journal of Pain 2022;26(10):2120-2140.
2. Schug SA, Bruce J. Risk stratification for the development of chronic postsurgical pain. Pain Rep. 2017 Oct 31;2(6):e627.
3. Gan T. Poorly controlled postoperative pain: prevalence, consequences, and prevention. J Pain Res 2017;10:2287-2298.
4. Bekkering G, Bala M, Reid K, Kellen E, Harker J, et al. Epidemiology of chronic pain and its treatment in The Netherlands. Neth J Med 2011;69(3):141-153.
5. Kim K, Yang Y, Wang Z, Chen J, Barandouzi Z, et al. A systematic review of the association between health literacy and pain self-management. Patient Educ Couns 2022;105(6):1427-1440.
6. IASP. (2024). Acute pain. Retrieved February 10, 2025, from www.iasp-pain.org
7. Richtlijn Postoperatieve pijn. (2023). Retrieved February 10, 2025, from richtlijnendatabase.nl
8. Barnett T & Denke L. Managing postoperative pain with opioid-sparing therapies. Nursing 2020;50(12):60-63.
9. Minerbi A, Shen S. Gut Microbiome in Anesthesiology and Pain Medicine. Anesthesiology. 2022 Jul 1;137(1):93-108.
10. Yam MF, Loh YC, Tan CS, Khadijah Adam S, Abdul Manan N, Basir R. General Pathways of Pain Sensation and the Major Neurotransmitters Involved in Pain Regulation. Int J Mol Sci. 2018 Jul 24;19(8):2164.
11. Speranza L, Pulcrano S, Perrone-Capano C, di Porzio U, Volpicelli F. Music affects functional brain connectivity and is effective in the treatment of neurological disorders. Rev Neurosci. 2022 Mar 24;33(7):789-801.
12. Sattayakhom A, Wichit S, Koomhin P. The Effects of Essential Oils on the Nervous System: A Scoping Review. Molecules. 2023 Apr 27;28(9):3771.
13. McCormack GL. Using non-contact therapeutic touch to manage post-surgical pain in the elderly. Occup Ther Int. 2009;16(1):44-56.
14. Shah S, Godhardt L, Spofford C. Acupuncture and Postoperative Pain Reduction. Curr Pain Headache Rep. 2022 Jun;26(6):453-458.