Postoperatief herstel
04 Jun, 2025
Door: Roseline Kustner
Postoperatief herstel is een kritieke fase waarin het lichaam intensief werkt aan genezing, pijnregulatie en het herstellen van balans. Binnen de complementaire praktijk ligt de focus op het ondersteunen van deze natuurlijke herstelprocessen op een holistische manier. Door aandacht te besteden aan factoren als voeding, energiestatus en weefselherstel kan het herstel worden versneld en kunnen complicaties of langdurige klachten mogelijk worden voorkomen.
Vitamine B12 en narcose
Lachgas (N₂O) wordt gebruikt als narcosemiddel en pijnstiller, maar het inactiveert vitamine B12 (cobalamine), wat bij mensen met een lage B12-status in de dagen of weken na de behandeling kan leiden tot neurologische klachten zoals neuropathie, myelopathie en encefalopathie.1 Mensen met een lage B12-status lopen hierbij extra risico.1 Volledig herstel is niet altijd mogelijk, ondanks behandeling met hoge doses B12. Een goede B12-status voorafgaand aan lachgasgebruik is daarom essentieel. Suppletie met 1000 mcg methylcobalamine per dag is een goede optie.1 Deficiëntie treedt op bij serumwaarden onder de 200 pmol/L.2 De invloed op de B12-status is specifiek voor lachgas en treedt niet op bij andere anesthetica.1
B-vitaminen en postoperatieve vermoeidheid
B-vitaminen spelen een cruciale rol in het behoud van normale cellulaire functies en verschillende essentiële metabole paden. Hoewel B-vitaminen zelf geen directe energieleveranciers zijn, fungeren ze ieder als cofactor in het energiemetabolisme.2
Vitamine B12 op zichzelf lijkt niet bij te dragen aan het verminderen van vermoeidheidsklachten3, maar een B-complex wel.2 Overweeg daarom een B-complex als nabehandeling bij cliënten met een normale B12-status in plaats van een enkelvoudig B12-supplement.
Wondgenezing met Arnica montana en Calendula officinalis
Het in de volksgeneeskunde geliefde kruid Arnica montana (valkruid) bevordert de resorptie van bloeduitstortingen, vermindert zwelling na trauma, verhoogt de doorbloeding, weert ontstekingen en werkt (zenuw)pijnstillend.4 Ook werkt het verwarmend, herstellend en ontspannend op de spieren.4 Arnica is het onbetwiste middel om een gemangeld lijf vlotter te laten herstellen. Het heeft echter een hoge toxiciteit en wordt daarom inwendig uitsluitend als homeopathicum toegepast. Geef het als nabehandeling in een homeopathische D6 of C30 potentie tot 2 à 3 weken postoperatief. Uitwendig kan het als zalf (met 20 tot maximaal 25% Arnica-tinctuur of 15% Arnica-olie erin verwerkt) of als kompres worden toegepast.4
Uitwendig toegepast heeft Calendula officinalis (goudsbloem) een prachtig pakket aan wondgenezende eigenschappen. Calendula heeft antiseptische (zowel antibacterieel, antiviraal, antiprotozoair als fungicide), anti-inflammatoire, granulatiebevorderende, bloedstelpende, verzachtende en samentrekkende eigenschappen en bevordert bovendien de nieuwvorming van bloedvaten.5 Een 2% extract uitwendig aangebracht versnelt het epithelisatieproces en de wondgenezing.6 Voor algemeen gebruik is een zalf met 2 tot 20% Calendula(extract) gangbaar.5
Vitamine C
Vitamine C (als ascorbinezuur) heeft antioxidatieve, neuroprotectieve en neuromodulerende effecten.7 Daarnaast werkt vitamine C pijnstillend bij acute pijn, met name door de antioxidatieve effecten.7,8 Onderzoek laat zien dat orale en intraveneuze toepassing van vitamine C in de periode rondom een operatie vermindering geeft van acute postoperatieve pijn en bovendien de behoefte aan opiaten en diclofenac vermindert.9 Onderzoeken zijn gedaan met 1 gram oraal toegediende vitamine C of met 2-3 gram of 50 mg/kg intraveneus toegediend vitamine C.9 Vitamine C is een zeer veilig supplement en heeft bovendien weerstandsverhogende effecten.9 Adviseer cliënten een tot twee maal daags 1000 mg vitamine C in de week voor en de week na hun operatieve ingreep.
Bronvermelding:
1. Professional monograph on Vitamin B12. Natural Medicines Database, opgeroepen dd 14-3-2025.
2. Lee MC, Hsu YJ, Shen SY, Ho CS, Huang CC. A functional evaluation of anti-fatigue and exercise performance improvement following vitamin B complex supplementation in healthy humans, a randomized double-blind trial. Int J Med Sci. 2023 Aug 15;20(10):1272-1281.
3. Markun S, Gravestock I, Jäger L, Rosemann T, Pichierri G, et al. Effects of Vitamin B12 Supplementation on Cognitive Function, Depressive Symptoms, and Fatigue: A Systematic Review, Meta-Analysis, and Meta-Regression. Nutrients. 2021 Mar 12;13(3):923.
4. Professional monograph on Arnica. Natural Medicines Database, opgeroepen dd 14-3-2025.
5. Geert Verhelst. Groot Handboek Geneeskrachtige Planten. BVBA Mannavita, 2006.
6. Giostri GS, Novak EM, Buzzi M, Guarita-Souza LC. Treatment of acute wounds in hand with Calendula officinalis L.: A randomized trial. Tissue Barriers. 2022 Jul 3;10(3):1994822. Erratum in: Tissue Barriers. 2022 Jul 3;10(3):2056359.
7. Jeon Y, Park JS, Moon S, Yeo J. Effect of Intravenous High Dose Vitamin C on Postoperative Pain and Morphine Use after Laparoscopic Colectomy: A Randomized Controlled Trial. Pain Res Manag. 2016;2016:9147279.
8. Hung KC, Lin YT, Chen KH, Wang LK, Chen JY, et al. The Effect of Perioperative Vitamin C on Postoperative Analgesic Consumption: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Nutrients. 2020 Oct 12;12(10):3109.
9. Professional monograph on Vitamin C. Natural Medicines Database, opgeroepen dd 14-3-2025.