Voedingssuppletie ter ondersteuning en herstel rondom chirurgie
04 Jun, 2025
Door: Han Siem
Rondom een chirurgische ingreep kunnen voedingssupplementen een belangrijke rol spelen in het herstel, het verminderen van bijwerkingen en het versterken van de weerstand. Een optimale voedingstoestand is essentieel, terwijl tekorten aan bepaalde voedingsstoffen het risico op complicaties zoals infecties en vertraagde wondgenezing juist kunnen verhogen.1,2 Het is echter wel belangrijk om voorzichtig te zijn met supplementgebruik in combinatie met anesthesie en andere medicatie, omdat interacties mogelijk zijn.
Supplementen kunnen ondersteunen bij het herstel na een chirurgische ingreep. Studies tonen aan dat bepaalde vitamines, mineralen en eiwitten de wondgenezing kunnen versnellen en het risico op complicaties kunnen verminderen.3 Zo speelt vitamine C als antioxidant een sleutelrol in de synthese van collageen, een structureel eiwit dat cruciaal is voor wondgenezing. Onderzoek toont aan dat suppletie met vitamine C (500-1000 mg per dag) niet alleen het herstel kan versnellen, maar ook immuunondersteunend werkt en het risico op infecties kan verminderen, vooral bij patiënten met een tekort.2,4 Daarnaast kan vitamine D zowel het immuunsysteem als de ontstekingsregulatie ondersteunen, wat bijdraagt aan een efficiënter herstelproces na chirurgie. Suppletie (1000-3000 IU per dag) wordt complementair vaak aanbevolen, vooral bij patiënten met lage niveaus van vitamine D.5 Vitamine A is essentieel voor de integriteit van epitheelweefsel en ondersteunt het immuunsysteem, wat eveneens belangrijk is voor een snelle wondgenezing.6
Ondersteuning met mineralen
Zink is een essentieel mineraal voor celdeling en DNA-synthese, wat het herstel van chirurgische wonden ondersteunt. Een tekort aan zink is geassocieerd met een vertraagde wondgenezing. Suppletie (15-30 mg per dag) kan bijdragen aan een sneller herstel.4,7 Om een kopertekort door de zinksuppletie te voorkomen, is het raadzaam om niet langer dan twee tot drie maanden hoge doseringen zink te nemen zonder aanvulling van koper. In dat geval is het advies om 1-2 mg koper per dag toe voegen. Magnesium ondersteunt de spier- en zenuwfunctie en draagt bij aan een gezond immuunsysteem. Suppletie van 200-400 mg per dag kan nuttig zijn voor spierontspanning en slaap na een operatie.8 Magnesium kan wel het effect van anesthesie versterken omdat magnesium de activiteit van calcium in spiercellen vermindert, wat tot spierontspanning leidt. Dit kan tot een langer herstel van de anesthesie leiden. Een veilige dagelijkse dosering magnesium in de perioperatieve periode is ongeveer 200-250 mg per dag, met het advies om suppletie een tot twee weken voor de operatie te pauzeren. Selenium is een krachtig antioxidant dat de cellen beschermt tegen oxidatieve stress, wat een veelvoorkomend probleem is tijdens het postoperatieve herstel.9
Lees het gehele artikel vanaf pagina 6 in OrthoFyto 3/25.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. Smith RJ, Wilmore DW. Glutamine nutrition and requirements. JPEN J Parenter Enteral Nutr. 1990 Jul-Aug;14(4 Suppl):94S-99S.
2. Carr AC, Maggini S. Vitamin C and Immune Function. Nutrients 2017 Nov; 9(11): 1211.
3. Hill GL, et al. Protein malnutrition, surgical stress, and tissue catabolism. Surgery 1987;101(5):561-568.
4. Wintergerst ES, et al. Immune-enhancing role of vitamin C and zinc and effect on clinical conditions. Annals of Nutrition and Metabolism 2006;50(2):85-94.
5. Pludowski P, Holick MF, Pilz S, Wagner CL, Hollis BW, et al. Vitamin D effects on musculoskeletal health, immunity, autoimmunity, cardiovascular disease, cancer, fertility, pregnancy, dementia and mortality-a review of recent evidence. Autoimmun Rev. 2013 Aug;12(10):976-89.
6. Akhtar N, et al. Vitamin A for wound healing. British Journal of Nutrition 2009;102(7):937-945.
7. Lansdown AB, Mirastschijski U, Stubbs N, Scanlon E, Agren MS. Zinc in wound healing: theoretical, experimental, and clinical aspects. Wound Repair Regen. 2007 Jan-Feb;15(1):2-16.
8. Rayssiguier Y, et al. Magnesium and the inflammatory response: Potential physiopathological implications. Archives of Biochemistry and Biophysics. 2007;458(1):48-56.
9. Méplan C, et al. Selenium in cancer prevention: is increased support for selenium supplementation warranted? Mutagenesis. 2007;22(6):439-450.
10. O'Dwyer ST, et al. Glutamine-enriched parenteral nutrition improves recovery in severely ill patients. Gastroenterology 1993;104(3):852-858.
11. Shimomura Y, et al. Branched-chain amino acid supplementation before squat exercise and delayed-onset muscle soreness. International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism 2010;20(3):236-244.
12. Barbul A, et al. Arginine enhances wound healing and lymphocyte immune responses in humans. Surgery 1990;108(2):331-336.
13. Lytvyn L, Quach K, Banfield L, Johnston BC, Mertz D. Probiotics and synbiotics for the prevention of postoperative infections following abdominal surgery: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. J Hosp Infect. 2016 Feb;92(2):130-9.
14. Hewlings SJ, Kalman DS. Curcumin: A Review of Its Effects on Human Health. Foods. 2017 Oct 22;6(10):92.
15. Fitzhugh DJ, et al. Bromelain: A literature review and discussion of its therapeutic applications. Alternative Medicine Review. 2001;6(1):103-111.
16. Calder PC. Omega-3 polyunsaturated fatty acids and inflammatory processes: nutrition or pharmacology? British Journal of Clinical Pharmacology 2013;75(3):645-662.
17. Ernst E. Herbal medicines and perioperative care. Anesthesia & Analgesia 2007;104(3):487-495.
18. Ang-Lee MK, et al. Herbal medicines and perioperative care. JAMA 2001;286(2):208-26.
19. Shirasaka Y, et al. Intestinal drug transporters and oral drug absorption: roles of efflux and uptake transporters. Pharmacology & Therapeutics 2012;136(2):186-210.
20. Williamson G. Effects of Polyphenols on Glucose-Induced Metabolic Changes in Healthy Human Subjects and on Glucose Transporters. Mol Nutr Food Res. 2022 Nov;66(21):e2101113.
21. Molina JC, et al. Competition between glutamine and glutamate in transport systems in rat brain mitochondria. Journal of Bioenergetics and Biomembranes 2002;34(4):333-344.